حضانت

حضانت : حضانت را در لغت به معنای محافظت و نگهداری بیان کردند و در حقوق  عبارت است از نگهداری کردن از کودک و مراقبت از فرزند. شخصی که حضانت فرزند و کودکی را برعهده می گیرد. مسئولیت هایی بر عهده اوست و اگر در انجام این وظایف خود کوتاهی کند برای مثال عدم مواظبت یا بد اخلاقی پدر یا مادری که حضانت طفل به او سپرده شده است. مجازات کیفری برای آن در نظر گرفته شده است.

دادگاه این اختیار را دارد تا تصمیم لازم را در مورد حضانت طفل بگیرد که این تصمیم می تواند، به سلب حضانت از شخصی که مراقبت طفل به او واگذار شده منجر شود. موارد سلب حضانت را در مقاله مشاوره حقوقی سلب حضانت بخوانید.

مطالب شگفت انگیز و کاربردی در این مقاله برای شما توسط وکیل حضانت گروه حقوقی عدل جویان بیان خواهیم کرد . تا آخر این مقاله را با دقت و حوصله بخوانید .

حضانت فرزند

مطابق قانون مدنی، مادر مجبور به شیر دادن فرزند نمی باشد.البته که در شرایط عادی می تواند برای شیر دادن به فرزند خود از خود فرزند و اموال وی وهمچنین از پدر فرزند که شوهر زن می باشد، مطالبه اجرت کند.

همانطور که در مشاوره حقوقی حضانت نیز بیان شد ، اگر طفل اموال و دارایی داشته باشد، مادر می تواند اجرت شیر دادن خود به فرزندش را از اموال همین فرزند مطالبه کند و اگر فرزند اموال و دارایی نداشته باشد، پرداخت اجرت شیر دادن فرزند در این مرحله بر عهده پدرمی باشد و اگر پدر هم از دادن اجرت شیر مادر به فرزند قادر نباشد، اجرت شیر دادن مادر به فرزند برعهده جد پدری می باشد.

حال اگر همین جد پدری هم فقیر بوده و توانایی پرداخت اجرت شیر مادر به فرزند را نداشته باشد در این حالت مادر مجبور است که کودک خود را به رایگان شیر دهد. زیرا که در این حالت که هیچ یک از اقربا از پدر و جد پدری و همچنین خود فرزند مالی برای پرداخت اجرت شیر مادر به فرزند را ندارند شیر دادن مادر به فرزند جزو نفقه فرزند می باشد .

حضانت حق است یا تکلیف؟

مسئله مورد بحث حق و یا تکلیف بودن حضانت می باشد. در قانون نگهداری و مراقبت از اطفال، تکلیف ابویین می باشد و از طرفی وقتی که پدر و یا مادری خواهان به عهده گرفتن حضانت طفل خود باشند، طبیعتا حق آن ها می باشد.

در نظام حقوقی ایران و قانون مدنی بیان داشته شده است که هیچ یک از ابوین طفل حق ندارند در زمانی که حضانت طفل به آنها واگذار شده است، از نگهداری و مراقبت از او  امتناع ورزند.

بنابراین از این لحاظ می‌توان گفت که حضانت یک نوع تکلیف است و ابویین نمی‌توانند آن را رد کنند .

در صورتی که یکی از ابویین از پذیرش حضانت طفل خود امتناع ورزند، دادگاه می تواند با درخواست طرف دیگر یا به درخواست قیم یا یکی از اقربا و یا در نهایت به درخواست مدعی العموم مراقبت و محافظت فرزند را الزام کند و به وی دستور دهد که از فرزند خود مراقبت و محافظت نماید.

چنانچه الزام دادگاه به مراقبت  از طفل موثر نبوده باشد، در نهایت دادگاه مطابق ماده 54 قانون حمایت خانواده برای باراول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم می شود و دادگاه می تواند حضانت طفل و تربیت و نگهداری وی را به شخص دیگری انتقال دهد .

افرادی که وظیفه حضانت از طفل را برعهده دارند

مراقبت از فرزندان در وهله اول حق و در واقع تکلیف قانونی و شرعی پدر و مادر فرزند می‌باشد که طفل را به دنیا آورده اند.

بنابراین با توجه به مطالبی که  مطرح شده اهمیت و لزوم کسب مشاوره حقوقی آنلاین  و دانش حقوقی برای شما بیان شد،

یکی از بهترین ومطمئن ترین راه های کسب مشاوره حقوقی مراجعه به وکلای دادگستری می باشد.

اولویت هر یک از پدر و مادر

مطابق قانون مدنی مادر تا 2 سال در مورد پسر و تا سن 7 سالگی در مورد دختر بر پدر تقدم دارد و بعد از گذشت و سپری شدن این مدت حضانت طفل با پدر می باشد. مگر در مورد اطفال اناث که مدت حضانت مادر در مورد چنین اطفال تا پایان هفت سالگی فرزند می باشد.

تعیین تاریخ و مدت ملاقات

در صورتی که به علت طلاق و به علت دیگری ابوئین یک طفل درمنزل مشترک سکونت نداشته باشند، هر کدام از ابوین که طفل تحت حضانت او نیست حق ملاقات و دیدار با فرزند خود را دارد و طرف دیگر نمی تواند مانع از ملاقات با فرزند شود زیرا که در صورت ممانعت از ملاقات به مجازات کیفری درجه 8 یعنی جزای نقدی تا ده میلیون ریال محکوم خواهد شد و اما تعیین زمان و مکان و ملاقات و سایر جزئیات مربوط به آن می ‌تواند با توافق و تراضی طرفین و ابوبین فرزند و طفل انجام گیرد.

چنانچه ابویین طفل در تعداد ملاقات و یا مکان و محل ملاقات و سایر جزئیات آن اختلاف کنند و توافقی حاصل نشود، ناچارند به دادگاه رجوع کرده و محکمه تعداد ملاقات و مدت ملاقات را تعیین می کند. باید بیان کرد که اجداد پدری و مادری فرزند هم حق ملاقات با نوه خود را دارند.

شخصی که وظیفه مراقبت از طفل برعهده وی باشد، نمی‌تواند مانع از ملاقات پدربزرگ و مادربزرگ طفل با وی شوند.

 حضانت

برای حضانت از فرد باید شرایطی وجود داشته باشد از جمله آن شرایط می ‌توان به بلوغ عقل و توانایی عملی شایستگی و اخلاقی و عدم ازدواج مادر با شخص دیگر و مسلمان بودن کسی که متقاضی حضانت طفل می باشد اشاره کرد .

مبتلا شدن به بیماری های واگیردار

چنانچه پدر و یا مادر یکی از بیماریهای واگیردارهمانند سل دچار شود، حضانت وی بر طفل از بین نمی‌رود و دلیل وعذرموجهی برای ساقط شدن حضانت به صرف اینکه پدر و یا مادر مبتلا به بیماری واگیردار شده وجود ندارد.

البته در موارد خاص و بیماری های مهم دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت طفل می تواند حضانت را به شخص دیگری واگذار کند.

عدم صلاحیت برای حضانت

همانطور که بیان شد نگهداری از کودک جزء تکالیف و وظایف ابوئین می باشد و هیچ کدام از آنها حق امتناع از این وظیفه و یا ساقط کردن آن و یا انتقال آن به دیگری را ندارند و چنانچه الزام دادگاه کارساز نبوده و تاثیری نداشته باشد دادگاه باید به تقاضای دیگری یا به تقاضای قیم یا اقربا یا به تقاضای مدعی العموم نگهداری و مراقبت از فرزند را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده به خرج مادر تامین کند و حضانت چنین طفلی را به شخص دیگری واگذار کند

مجازات کیفری

برای عدم اجرای حضانت ضمانت اجرایی کیفری در نظر گرفته شده چنانچه مسئول نگهداری از طفل از انجام وظایفی که برای او مقرر شده است کوتاهی کند و یا خودداری کند و یا مانع ملاقات با اشخاص ذی حق شود در درجه اول به پرداخت جزای نقدی درجه 8 تا 10 میلیون ریال و در صورت تکرار بر حداکثر مجازات محکوم خواهد شد.

علت تفاوت میان پدر و مادر در مسئله حضانت

فرق گذاشتن بین پدر و مادر بر این اساس می باشد که در عرف جامعه و همچنین در خانواده های ایرانی و طبق قانون مدنی ریاست بر خانواده برعهده شوهرخانواده می باشد و شوهر نسبت به کودکان خود ولایت قهری دارد و کودکی که تازه متولد شده است در سال های ابتدایی زندگی اش محتاج به مواظبت و محافظت و مراقبت بیشتری از طرف مادر دارد و بعد از گذشت سالهای نخستین دیگر نیازی به نگهداری او توسط مادر به شدت گذشته نیست و باید مراقبت  او به پدرش سپرده شود.

هنگامی که پدر و یا مادر فرزندی هر دو فوت کرده باشند، مراقبت و نگهداری از این کودک برعهده ولی قهری او یعنی جد پدری اش می باشد و اگر جد پدری نباشد و او هم فوت کرده باشد، اگر برای حضانت از این طفل وصی منصوب شده باشد وصی وظیفه نگهداری و مراقبت از این طفل را برعهده دارد.

چنانچه جد پدری شخصی را برای این امر وصی نکرده باشند، دادگاه برای مراقبت و نگهداری از این طفل قیم منصوب می‌کند. البته که در تعیین قیم اقربا و خویشان و نزدیکان کودک با داشتن صلاحیت لازم نسبت به دیگران مقدم می‌باشند.

سلب حضانت از دارنده اولویت

چنانچه در اثر عدم مراقبت و مواظبت و یا بد اخلاقی پدر و مادر که طفل تحت حضانت او می باشد.سلامت جسمانی کودک به خطر بیافتد و یا تربیت اخلاقی کودک در معرض خطر باشد، دادگاه با تقاضای اقربای طفل و یا به تقاضای قیم یا مدعی العموم می ‌تواند، هر تصمیمی را که به مصلحت کودک باشد و آن را برای حضانت طفل مصلحت بداند اخذ کند.

اگر مادری  به فساد اخلاقی دچار شود، یا پدری مبتلا به مشروبات الکلی شود یا به مواد مخدرو اعتیاد روی بیاورد، دادگاه حضانت طفل را به شخص دیگری منتقل می کند.

موارد که منجر به انتقال حضانت می شود:

1. اعتیاد به مواد مخدر و قمار و الکل
2. مبتلا شدن به بیماری های روانی که با تشخیص پزشکی قانونی می باشد
3. تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف
4. مشهور شدن به فساد اخلاقی و فحشا طنز اجبار طفل به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند قاچاق و تکدی گری و سوء استفاده از طفل و اجبار او به انجام کارهایی مانند فساد و فحشا

در موارد مذکور دادگاه حکم به عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی داده و حضانت را به طرف دیگر یا شخص ثالث محول می کند.

تاثیر جنون پدر و یا مادر در حضانت فرزند

مبتلا شدن پدر و یا مادری به جنون  موجب ساقط شدن حق حضانت می شود. بنابراین چنانچه مادری و یا پدری  مبتلا به جنون شود حق حضانت به طرف دیگر واگذار خواهد شد .

چنانچه هر دوی آنها به جنون دچار شوند حق حضانت با جد پدری خواهد بود و اگر جد پدری نباشد و فوت کرده باشد، دادگاه برای کودک قیم تعیین می‌کند، البته که اقربا و نزدیکان کودک می‌توانند به عنوان قیم به دادگاه مراجعه کنند و تقاضای قیمومیت این کودک را داشته باشند. البته که نزدیکان کودک نسبت به سایر افراد برای دریافت قیمومیت کودک مقدم می باشند.

شوهر کردن مادر

اگر مادری که نسبت به فرزند حضانت داشته باشد ، شوهر کند با شوهر کردن مادر، حضانت کودک به پدر واگذار می شود.

البته باید توجه داشت که در مواقعی ممکن است که مادر حتی با وجود اینکه شوهر دیگری اختیار کرده برای محافظت و مراقبت  طفل با توجه به اوضاع و احوال و وضعیت پدرمناسب تر از پدر برای حضانت باشد و با وجود این که مادر شوهر اختیار کرده نگهداری از فرزند با توجه به مصلحت طفل توسط مادر مناسب تر بوده باشد.

در نتیجه در چنین حالتی حتی اگر مادر، شوهر اختیار کرده باشد، نظر به وضعیت نامناسب مرد و عدم صلاحیت مرد برای مراقبت طفل، همچنان حضانت طفل در اختیار مادر که شوهر کرده قرار می گیرند.