استرداد جهیزیه

استرداد جهیزیه : به اموال و وسایل و ابزار آلات اولیه زندگی که معمولا توسط زوجه تهیه می شود جهیزیه گفته می شود. که دختر به منزل مرد می برد. زن مالک تمام جهیزیه خود می باشد. بنابراین حق همه گونه تصرفی در جهیزیه خود را دارد. جهیزیه جزء اموال زن می‌باشد. زن در چگونگی تصرف و استفاده از جهیزیه استقلال تام دارد، معمولا خانواده زوجه همه اموالی را که دختر با خود به منزل مردی می برد را یادداشت می کنند و این لیست که از اموال جهیزیه دختر می باشد باید به امضای مرد برسد که به این لیست کردن اموال جهیزیه دختر در اصطلاح حقوقی سیاهه جهیزیه گفته می شود.

حجت و اعتبار سیاهه جهیزیه زن به امضای زوج وابسته می باشد. در واقع سیاهه جهیزیه یک سند عادی می باشد. اگر این سیاهه کردن جهیزیه با امضا و اثر انگشت مرد همراه شود درجه اعتبار آن افزایش پیدا خواهد کرد .

جهیزیه و ارث

مالکیت زن بر جهیزیه خود به طور کاملا مستقل می باشد و به دلیل رابطه مالکیتی که بین زن و جهیزیه قرار دارد در نتیجه در اثر فوت زن جهیزیه نیز به ارث می رود. اگر زنی که جهیزیه در منزل مرد دارد به علتی فوت کند، چنانچه زن، شوهر و یا فرزند داشته باشد، جهیزیه بین شوهر و فرزندان زن تقسیم می‌شود. به این شکل که اگر فرزند و شوهر هر دو وجود داشته باشند یک چهارم اموال جهیزیه زن به مرد تعلق گرفته و بقیه اموال جهیزیه زن به فرزند یا فرزندان تعلق می گیرد. چنانچه زن فرزندی نداشته باشند، یک دوم اموال مربوط به جهیزیه زن در صورت فوت زن به شوهر می رسد.

بازگرداندن جهیزیه قبل از طلاق

هنگامی که زوجه جهیزیه تهیه کرده باشد، در طول مدت زندگی زناشویی می تواند هر زمان که بخواهد برای بازگرداندن و استرداد جهیزیه اقدام نماید و تمام جهیزیه خود را حتی در حین زندگی زناشویی از شوهر خود پس بگیرد و هیچ منع قانونی و شرعی برای استرداد و بازگرداندن جهیزیه در حین مدت و طول مدت زندگی و قبل از طلاق وجود ندارد.

بازگرداندن جهیزیه بعد از طلاق به درخواست مرد

چنانچه وسایل منزل زوج توسط زوجه خریداری و تهیه شده باشد، این اموال خریداری شده که به عنوان جهیزیه می باشد در مالکیت زوجه می باشد و مرد هرگز مالک آن اموال یعنی مالک جهیزیه زن نخواهد شد و چنانچه  طلاق به درخواست مرد باشد، زن حق دارد تمام جهیزیه خود را که در منزل مشترک در اختیار مرد قرار گرفته است استرداد کند و تمامی اموال مربوط به جهیزیه باید به زوجه بازگردانده شود. در واقع جهیزیه تهیه شده توسط زوجه به مثابه یک امانت در نزد مرد می باشد که باید بازگردانده شود.

بازگرداندن جهیزیه بعد از طلاق به درخواست زوجه

زن برای طلاق از مرد باید دلیل موجه برای عدم امکان سازش و عدم امکان ادامه زندگی با مرد داشته باشد. بنابراین باید گواهی عدم امکان سازش را از دادگاه اخذ نماید. بعد از اخذ گواهی عدم امکان سازش زوجه می تواند خواهان استرداد تمام جهیزیه خود از مرد شود .

استرداد جهیزیه در طلاق توافقی

طلاق توافقی با توافق طرفین نکاح انجام می شود. در چنین طلاقی بر سر موضوعات مختلف بین زوجین توافق صورت می‌پذیرد. در مورد مسئله جهیزیه نیز در صورتی که طلاق توافقی فی ما بین زوجین واقع شود باید زن و مرد در مورد مسئله جهیزیه نیز با یکدیگر به توافق برسند که معمولا زوجه خواهان استرداد تمام جهیزیه خود می باشد و اگر توافق فی ما بین زن و مرد در مورد جهیزیه حاصل نشد. زن می تواند دادخواستی را با عنوان استرداد جهیزیه تنظیم نماید و مرد را ملزم به استرداد تمام جهیزیه زن کند .

فروش جهیزیه زن توسط مرد

همانطور که بیان شد زن مالک جهیزیه می باشد. مرد حق هیچ گونه تصرفی بدون اجازه زن در جهیزیه را ندارد. بنابراین مرد به هیچ وجه حق دست اندازی و فروش و اجاره اموال جهیزیه را ندارد. در صورت فروش اموال جهیزیه این اقدام او معامله فضولی بوده که تا آن زمان که زوجه اذن نداده غیر نافذ می باشد. اگر در اثر تصرف مرد درجهیزیه زن، خسارتی به جهیزیه زن وارد شود، مرد مسئول خسارت وارده می باشد و باید جبران خسارت کند . دریافت مشاوره از وکیل استرداد جهیزیه

اقدامات لازم

برای استرداد جهیزیه زن ، ضمن تنظیم دادخواست در دفاتر خدمات قضایی نیازمند تحویل مدارکی از جمله اصل سند ازدواج و شناسنامه و کارت ملی زن و همچنین تقدیم سیاهه جهیزیه زن که به امضا مرد رسیده باشد.

روند رسیدگی

برای استرداد جهیزیه ، زوجه ابتدا باید دادخواستی را با عنوان استرداد جهیزیه در دفاتر خدمات قضایی تنظیم نماید. پس از تعیین وقت رسیدگی و تشکیل دادگاه ، دادگاه دلایل و بینه زوجه اعم از اسناد و مدارکی که نشان دهنده اموال و وسایلی می باشد که زن به منزل زوج برده یا شهادت شهود را بررسی می نماید.

در صورت اثبات وجود جهیزیه و معین کردن مقدار آن جهیزیه دادگاه دستور به بازگرداندن و استرداد جهیزیه زوجه می دهد. چنانچه عین جهیزیه وجود داشته باشد، همان اموال استرداد می شود. ولی چنانچه عین جهیزیه موجود نباشد، مرد باید مثل و یا قیمت اموال را بپردازد و اگر جهیزیه زن در اثر تفریط و تعدی مرد تلف شده باشد، مرد مسئول خسارت وارده بر جهیزیه زن می باشد.

مشاوره حقوقی استرداد جهیزیه

البته در صورتی که مرد هیچ تفریط و تعدی و هیچ تقصیری در از بین رفتن جهیزیه نداشته باشد و جهیزیه بدون تفریط و تعدی زوج تلف شده باشد، مرد هیچ مسئولیتی درقبال جهیزیه تلف شده و بازگرداندن اموال جهیزیه نخواهد داشت. چنانچه که جهیزیه در نزد مرد وجود نداشته باشد و اثبات شود که زوجه جهیزیه ای به منزل مرد نیاورده، طبق بند ۴ ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی قرار رد دعوا صادر می شود.