مشارکت در جرم

مشارکت در جرم: چنانچه چند نفر در ارتکاب عمل مجرمانه با هم همکاری نموده و در انجام عملیات اجرائی جرم مشارکت کنند. بنابراین برای تحقق عنوان مشارکت در جرم ، علم و اطلاع افراد از ماهیت عمل ارتکابی و مشارکت و همکاری در عملیات اجرایی باید وجود داشته باشد.

ماده 42 قانون مجازات اسلامی شریک جرم را تعریف می کند:«هر کس عالماً و عامداً با شخص یا اشخاص دیگر در یکی از جرائم قابل تعزیر یا مجازات های بازدارنده مشارکت نماید و جرم مستند به عمل همه آنها باشد،خواه عمل هر یک به تنهایی برای وقوع جرم کافی باشد،خواه نباشد و خواه اثر کار آنها مساوی باشد،خواه متفاوت،شریک در جرم محسوب و مجازات او مجازات فاعل مستقل آن جرم خواهد بود.در مورد جرائم غیرعمدی(خطائی)که ناشی از خطای دو نفر یا بیشتر باشد،مجازات هریک از آنان نیز مجازات فاعل مستقل خواهد بود».

ما در پی آن هستیم  تا با کمترین هزینه ها شما را در روند رسیدگی پرونده های ملکی همراهی نمایم به همین دلیل مشاوره حقوقی ، توسط وکلای گروه حقوقی عدل جویان با کمترین و ارزان ترین قیمت ارائه می شود .

انواع شرکت در جرم

1. شرکت در فعل و شرکت در نتیجه: گاه ممکن است همه شرکاء با مداخله در عمل واحدی موجب جنایت شوند مانند آن‌که دو نفر با کمک هم نفر سوم را از بلندی پرتاپ کنند (شرکت در فعل). و گاه شرکت در جنایت با انجام افعال متعدد واقع می‌شود بدون آن‌که افراد در انجام هر یک از آن‌ها با یکدیگر مشارکت نموده باشند، مانند بریدن نصف بازو توسط یک شخص و نصف دیگر توسط شخص دیگر؛ در این مورد هر چند هر یک از شرکاء در ارتکاب فعل با دیگری مشارکت نکرده است اما در نتیجه‌ای که از اقدامات انجام شده حاصل آمده، شرکت داشته است. (شرکت در نتیجه)
2. اجتماع سبب و مباشر: در صورتی که سبب و مباشر در عرض یکدیگر با هم اجتماع نموده و جنایت مستند به هر یک از آن‌ها باشد، هر دو شریک در جنایت خواهند بود؛ بنابراین اگر اولی غذای مجنی علیه را به سم آلوده کند (سبب) و دومی وی را به شدت مجروع سازد (مباشر) و مرگ ناشی از جراحت و مسمومیت باشد، شرکت در جنایت محقق شده است.
3. ارتکاب فعل شرکاء در زمان‌های مختلف: صریح ماده 214 قانون مجازات اسلامی هم‌زمانی یا قرابت وقوع فعل شرکاء را به منظور تحقق عنوان شرکت ضروری ندانسته است، بنابراین ممکن است اقدامات شرکاء در زمان‌های نزدیک به هم یا دور از یکدیگر انجام شود، مانند آن‌که دومی چند روز بعد از جراحت نفر اول و سومی چند ماه بعد، مجنی علیه را مجروح ساخته و وی به سبب سرایت هر سه جنایت به قتل برسد.
4. شرکت مجنی علیه با جانی: در صورتی که صدمه یا مرگ واقع شده مستند به فعل جانی و مجنی علیه باشد، مانند آن‌که مجنی علیه پس از مجروح شدن با استعمال دارویی سمّی درصدد مداوای خود باشد و اتفاقاً‌ بر اثر آن سم و جرح بمیرد؛ در این صورت جانی فقط ضامن جرح ایجاد شده است. همین فرض در مورد مشارکت با حیوان نیز مطرح می‌شود. که قاتل به اندازۀ جرم ارتکابی خود ضامن است.

مجازات شریک جرم

با توجه به این‌که شرکت در جرم زمانی مصداق پیدا می‌کند که چند نفر با همکاری و مساعدت یکدیگر، عملیات اجرایی تشکیل‌دهنده جرم را تحقق بخشند و با عنایت به این‌که مجازات شریک در جرم، مجازات فاعل مستقل آن خواهد بود، لذا هر شریک جرم یک مباشر جرم توصیف شده و علی‌القاعده مجازات مباشر جرم را دارد.

از طرف دیگر هر شریک جرم عهده‌دار مسئولیت کامل اقدامات انجام شده توسط خود را داشته و با او به همان نحو عمل می‌شود که با مباشر جرم باید عمل شود. در واقع، مسئولیت کیفری شریک در جرم کاملاً مشخص بوده و به هیچ‌وجه ارتباطی با مسئولیت کیفری سایر شرکا پیدا نخواهد کرد و به همین جهت هر شریک می‌تواند به تنهایی مورد تعقیب قرار گیرد.

شرکت در جرم در پاره ای از موارد موجب تشدید مجازات و در برخی از موارد موجب تخفیف مجازات می شود. مثلاٌ در مورد سرقت از این جهت که قانونگذار برای حفظ و تامین اموال مردم اهمیت خاصی قائل است اگر سرقت ساده و به وسیله یک نفر انجام گیرد به موجب قانون مجازات عمومی بین دو ماه تا دو سال حبس تادیبی در نظر گرفته شده است. در حالی که اگر این سرقت به وسیله چند نفر انجام گیرد مجازات آن بر طبق 4 ماده 226 همان قانون بین شش ماه تا سه سال حبس تادیبی تعیین شده است. اما در مورد قتل یا ضرب و جرح چنانچه مرتکب در بین عده ای که شرکت در جرم دارند معلوم نباشد، مجازات آن کمتر است از موردی که مرتکب، یکی و مشخص است .

در مورد جرایم غیرعمدی هم که ناشی از خطای دو نفر یا بیشتر است، مجازات هر یک از شرکا مجازات فاعل مستقل است و اگر تأثیر مباشرت شریک درحصول جرم ضعیف باشد، دادگاه می‌تواند مجازات او را به تناسب تأثیر عمل، تخفیف دهد. مشارکت در جرم متفاوت با معاونت در جرم است.