رشا و ارتشا (رشوه دادن)!!

رشا و ارتشا : رشوه دادن و رشوه گرفتن از جمله جرایم کیفری کهن در میان جوامع بشری بوده و هست. در واقع از همان زمان که آدمی برای حل اختلافات خود نیاز به داوری و نظر شخص بی طرف پیدا کرد، این جرم رفته رفته شکل گرفت و در ذات بشری رخنه نمود.

با گسترش نهادهای دولتی و ورود به عصر ارتباطات از یک سو و غنیمت شمرده شدن زمان از سوی دیگر، مردم برای رسیدن هرچه سریع تر به اهداف خود و کارمندان دولتی به طمع پول و منفعت، رغبت بیشتری به این جرم از خود نشان داده اند.

تعریف رشا و ارتشا

رشا در لغت به معنی ریسمان بوده و در اصطلاح به دادن وجه ( اعم از پول رایج کشور یا چک و سفته و برات )، مال ( اعم از منقول مثل اتومبیل و غیر منقول مثل ملک و زمین ) یا سند تسلیم وجه یا مال به ماموران دولت یا کارکنان شاغل در نهاد های عمومی و سایر افراد مذکور در قانون برای انجام یا عدم انجام وظایف مرتبط با اداره یا سازمان محل اشتغال آن ها. به فردی که رشوه می دهد راشی می گویند.

ارتشا در لغت

همانطور که در مشاوره حقوقی رشا و ارتشا نیز بیان شده بود ، ارتشا در لغت یعنی رشوه ستدن، رشوه گرفتن و در اصطلاح حقوقی گرفتن وجه، مال یا سند تسلیم وجه یا مال توسط مامورین دولتی به منظور انجام کار بر خلاف وظیفه یا حق کسی را ضایع کردن و یا حکمی بر خلاف حق و عدالت دادن. به فردی که رشوه می گیرد مرتشی می گویند.

تعریف قانونی جرم رشا و ارتشا

ماده 3 قانون تشدید مجازات های مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری مصوب 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام در تعریف رشا و ارتشا بیان می کند: « هر یک از مستخدمین و مامورین دولتی اعم از قضایی و اداری یا شوراها یا شهرداری ها یا نهادهای انقلابی و به طور کلی قوای سه گانه و همچنین نیروهای مسلح یا شرکت های دولتی یا سازمان های دولتی وابسته به دولت و یا مامورین به خدمات عمومی خواه رسمی یا غیر رسمی برای انجام دادن یا انجام ندادن امری که مربوط به سازمان های مزبور می باشد، وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مالی را مستقیما یا غیر مستقیم قبول نماید در حکم مرتشی است. اعم از این که امر مذکور مربوط به وظایف آنها بوده یا نبوده و انجام آن بر طبق حقانیت و وظیفه بوده یا نبوده باشد و یا آن که در انجام یا عدم انجام آن موثر بوده یا نبوده باشد… »

رشوه دادن دو جرم است!!

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بدانیم این جرم در واقع دو جرم بوده که توسط دو نفر انجام می پذیرد: یک رشوه گرفتن؛ دو رشوه دادن. نکته دیگر در رابطه با این جرم کیفری این است که این جرم در زمره جرایم مطلق مخل نظم و آسایش عمومی بوده و قبض و اقباض شرط تحقق این جرم محسوب می گردد. به طور مثال رشوه دادن به صورت چکی که در آینده برگشت می خورد، تاثیری در مسئولیت کیفری طرفین برای جرم رشا و ارتشا ندارد و قبول رشوه یا به اصطلاح عامیانه زیرمیزی منجر به وقوع جرم مذکور می شود.

رشا و ارتشا (رشوه دادن)!!

گفتنی است حتی دادن اموالی که تحت مالکیت غیر بوده به نحو فضولا یا اموال سرقتی هم تاثیری در نپذیرفتن این جرم ندارد. فقط یک حالت است که فرد مشمول این جرم نمی گردد و آن جایی است که راشی اقدام به وعده صرف به مرتشی می نماید.

سایر روش های پرداختی رشوه

علاوه بر موارد صدر الذکر که موضوع این جرم قرار می گیرد، اموال بلاعوض یا به مقدار فاحش ارزان تر از قیمت معمول یا ظاهرا به قیمت معمولی و واقعا به مقدار فاحش کمتر از قیمت به مستخدمین دولتی اعم از اداری و قضائی فروخته شود یا به طور مستقیم یا غیرمستقیم برای همان مقاصد، مالی گران تر از قیمت از مستخدمین، مستقیما یا غیرمستقیم خریداری گردد را مشمول می گردد.

مجازات قانونی جرم رشا و ارتشا

در قانون مجازات اسلامی برای این جرم جرایم مختلفی لحاظ گردیده است که علت این امر تفاوت جایگاه راشی و مرتشی و مبلغ پرداختی و گرفته شده می باشد.

از جرایمی که در قانون برشمرده شده می توان به حبس از 6 ماه تا 15 سال یا حبس ابد، شلاق، جریمه نقدی، اخذ مال ماخوذه، مصادره اموال به نفع دولت، انفصال و حتی اعدام ( گرچه ممکن است در غالب جرم افساد فی الارض قرار گیرد ) اشاره نمود.

موارد تخفیف و معافیت برای رشوه دهنده

در قانون برای تخفیف و معافیت شخص رشوه دهنده دو فرض تعریف شده است:

قبل از کشف جرم، ماموران را آگاه سازد. در این صورت از مجازات ضبط اموال معاف می گردد.
حین تعقیب و تحقیق با اقرار خود موجبات تسهیل کشف جرم را فراهم نماید. در این صورت به میزان نصف اموال ضبط شده به وی مسترد می گردد.برای بهره مندی از خدمات وکیل متخصص کیفری کلیک نمایید.