دیه و راهکارهای مطالبه آن

دیه و راهکارهای مطالبه آن : نفس (جان) و تک تک اعضای بدن یک انسان در تمامی ادیان و کتب حقوقی و قانونی بسیار مورد توجه واقع شده است و دارای ارزش و حرمت والایی است. توجه به این امر در قانون مجازات اسلامی با اقتباس از کتب فقهی و شرعی باعث ایجاد نوعی از مجازات به عنوان دیه شده است. در این مقاله علاوه بر تعریف دقیق و حقوقی دیه، شما را با راهکارهای مطالبه آن آشنا خواهیم نمود.

دیه چیست و ارش به چه معناست؟

دیه در لغت به معنای خون بها است. قانون مجازات اسلامی در یک تعریف جامع و کامل در خصوص دیه بیان می دارد که:

-دیه مقدر، مال معینی است که در شرع مقدس به سبب جنایت غیرعمدی بر نفس، عضو و یا منفعت، و یا در جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است. ( ماده 448 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 )

در باب برخی مسائل مربوط به دیه مسئله ای به نام ارش نیز وجود دارد که قانونگذار آن را چنین تعریف نموده است:

– ارش، دیه غیر مقدری است که میزان آن در شرع معین نشده است و دادگاه با لحاظ  نوع و کیفیت جنایت و تاثیر آن بر سلامت مجنی علیه و میزان خسارت وارده با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر کارشناس میزان آن را تعیین می کند، مقررات دیه مقدر در خصوص ارش نیز جریان دارد، مگر اینکه در این قانون به ترتیب دیگری مقدر گردد. ( ماده 449 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 )

اقسام جنایات مشمول دیه

جنایات مشمول دیه در انوع مختلف عمد، شبه عمد و خطای محض تقسیم بندی می شوند. در موارد ذیل دیه به عنوان مجازات کیفری، مقرر شده است:

• در قتل عمد اگر قاتل مشمول عفو از جانب اولیا دم واقع شود و درخواست دیه مقرر گردد.
• در قتل شبه عمد
• در قتل خطای محض ( این قتل اگر توسط مجنون و یا صغیر واقع گردد، عاقله موظف به پرداخت دیه است )
• در جنایات بر عضو در صورتی که قصاص ممکن نباشد.
• در تصادفات رانندگی منجر به فوت و یا جراحت برای عابر پیاده و یا سرنشینان
• در فعالیت های کاری که منجر به آسیب جانی و یا ورود صدمه به یکی از اعضا بدن کارگر گردد.

برای کسب مشاوره حقوقی تلفنی می توانید با شماره 44386581-021 تماس بگیرید.

نحوه مطالبه دیه

دیه یک مجازات کیفری بوده و بنابراین مراحل آن را باید بر طبق آیین دادرسی کیفری دنبال نمود. فرد قربانی و یا اولیا دم به عنوان شاکی، باید یک شکواییه را در دادسرا محل وقوع جرم و یا حادثه و تحت عنوان مطالبه دیه مطرح نمایند.

بیشترین پرونده های مطرح شده در قالب مطالبه دیه و مهلت پرداخت دیه ، مربوط به تصادفات رانندگی است و مهمترین مدرک ارائه شده در خصوص آن، گزارش نیروی انتظامی و بیمارستان مربوط به ارجاع مصدومان و حادثه دیدگان تصادفات رانندگی است.

در مرحله بررسی پرونده در دادگاه کیفری و صدور رای، مهمترین مرجع مرتبط با مراجع دادگستری، گزارشات وصول شده از پزشکی قانونی است که صحت و سقم آن در ارسال به کارشناس رسمی دادگستری مشخص می گردد.

در برخی از موارد مشاهده شده است که قربانی و یا خانواده وی، اقدام به مطالبه دیه از طریق دادخواست حقوقی و ثبت آن در دفتر الکترونیک خدمات قضایی نموده اند. این روش با توجه به آیین دادرسی کیفری و در تقابل با ماهیت دیه صحیح نخواهد بود. با این حال برخی از دادگاه های حقوقی در صورت یکسان بودن محل زندگی خوانده و محل وقوع جرم، مبادرت به صدور رای در این زمینه می نمایند.

مراجع قانونی پرداخت دیه

مسئول پرداخت دیه با توجه به نوع جنایت و محل وقوع آن ممکن است توسط هر یک از مراجع ذیل پرداخت گردد:

پرداخت دیه توسط اشخاص حقیقی: در جرائم مربوط به قتل عمد و قتل غیر عمد و جنایات و جراحات وارده بر عضو و یا حوادث بالتقصیر، دیه توسط جانی، متشکی عنه و یا عاقله وی پرداخت می گردد.

پرداخت دیه توسط بیمه مرکزی

این نوع پرداخت دیه، متداول ترین و مرسوم ترین نوع پرداخت در سطح داخلی است. پرداخت آن منوط به اثبات قرارداد بیمه است و در حوادث مختلف رانندگی و کاری متداول است.

پرداخت بیمه توسط صندق تامین خسارات بدنی

در صورت عدم جبران خسارت از جانب بیمه به هر علتی و عدم تقصیر قربانی، پرداخت دیه توسط صندوق تامین خسارات بدنی صورت می گیرد.

پرداخت دیه از بیت المال

پرداخت دیه از بیت المال زمانی صورت می گیرد که جانی در جنایت وارد شده بر مجنی علیه قابل شناسایی نباشد.

وکیل مطالبه دیه

دیه از جمله انواع مجازات های مقرر در قانون مجازات اسلامی است که میزان آن با چالش های بسیاری برای پزشکی قانونی، شاکی و متشاکی عنه همراه است.

در موارد بسیاری مشاهده شده است که پزشکی قانونی به علل مختلفی از جمله سوء استفاده از عدم آگاهی اشخاص بویژه در خصوص ارش، مبادرت به تعیین مبالغ پایین تر از حد مقرر می نماید.

در زمینه مطالبه دیه از وکیل متخصص کیفری  عدل جویان مشاوره حقوقی رایگان اخذ کنید برای این منظور با شماره 44386581-021 تماس بگیرید و از اعطای وکالت به یک وکیل مطالبه دیه بسیار با تجربه و متخصص در این زمینه غافل نگردید.