استیفا دین از ترکه

استیفا دین از ترکه : شخص متوفی بعد از مرگ ممکن است اموالی از خود به جا بگذارد که به آن اموال ترکه متوفی گفته می شود. ممکن است در کنار این اموال و دارایی دیونی هم شخص متوفی به افراد دیگر به واسطه معاملات مالی و حقوقی که انجام داده، داشته باشد که باید دیون و مطالبات سایر افراد نسبت به ترکه متوفی پرداخت شود محل پرداخت دیون متوفی از خود ترکه متوفی می باشد. اما قبل از پرداخت دیون متوفی ابتدا باید هزینه و خرج کفن و دفن میت از خود ترکه کنار گذاشته شود. سپس به سراغ دیون و واجبات مالی متوفی می‌روند.

بنابراین باید در مسئله استفا دین از ترکه توجه داشت که دیون متوفی به هیچ وجه ربطی به اموال و دارایی وراث نداشته و وراث هیچ مسئولیتی در قبال پرداخت دیون و بدهی‌های متوفی ندارند. بلکه دیون متوفی بعد از خود ترکه یعنی هر آن چه که از اموال و دارایی متوفی بعد از اخراج هزینه کفن و دفن باقی مانده است ادا شود. چنان چه دارایی متوفی کفاف پرداخت دیون متوفی را ندهد، باز هم بر وراث مسئولیت و وظیفه ای نسبت به پرداخت دیون متوفی که مازاد بر ترکه می باشد را ندارند .

کشف دین بعد از تقسیم ترکه

یک نکته شگفت انگیز ذر مسئله استیفا دین از ترکه  آن که اگر بعد از تقسیم ترکه فی مابین وراث، آشکار شود که شخص متوفی دینی نسبت به فردی دارد فرد طلبکار می تواند برای مطالبه دین خود به وراث متوفی و یا وکیل انحصار وراثت مربوطه رجوع کند و چنان چه یکی از وراث یا چند نفر از وراث معسر شده باشند، طلبکار متوفی می تواند برای اخذ طلب خود به سراغ وراث دیگر رود.

اقسام حقوق و دیون متعلق به ترکه

از جمله حقوق و دیونی که متعلق به ترکه می باشد در وهله اول قیمت و هزینه کفن و دفن میت می باشد. بلافاصله حقوق متعلق به عین ترکه می باشد مفهوم حقوق متعلق به عین ترکه تعهدات و قراردادهایی است که شخص متوفی در مدت حیات و زندگی خویش نسبت به عین معین از دارایی‌ها و اموال خود منعقد نموده است، زیرا که ممکن است شخص طلبکارعینی از اموال شخص متوفی را برای آن که نسبت به دریافت حق و حقوق خود مطمئن شود به عنوان وثیقه دریافت کرده باشد.

دریافت ضمانت ممکن است به صورت معرفی ضامن باشد که بدهکار شخصی را به عنوان ضامن خود معرفی می‌کند تا در صورتی که طلبکار از وصول حق خود نا امید شد، به سراغ ضامن رود. اما ضامن نیز ممکن است از پرداخت حقوق طلبکار ناتوان و معسر باشد در نهایت امکان رسیدن طلبکار به حق و حقوق خودش کاهش می یابد. چه بسا دیگر اصلاً نتواند به حقوق خودش دست پیدا کند. در صورت دوم طلبکار برای دریافت حق و حقوق خود و اخذ طلب خود یکی از اموال بدهکار به عنوان وثیقه اخذ می کند و این مال بدهکار در رهن طلبکارمی رود.

طلبکاری که حق عینی نسبت به این مال پیدا می کند در صورتی که شخص بدهکار معسر از پرداخت بدهی شود و یا از پرداخت بدهی امتناع ورزد ، می تواند حق خود را از طریق مال عینی به وثیقه گذاشته شده، اخذ نماید. لازم به ذکر است که شخص طلبکار در صورت اخذ وثیقه عینی حق انتفاع و استفاده کردن از این مال را در طول مدتی که این مال به وثیقه گذاشته شده ندارد.

تقدم یکی از طلبکاران بر سایر طلبکاران

ممکن است که یکی از طلبکاران نسبت به طلب خود از بدهکار وثیقه ای را اخذ کرده باشد. درچنین حالتی شخص طلبکاری که از بدهکار وثیقه گرفته نسبت به سایر طلبکاران در پرداخت دین مقدم خواهد بود. یعنی در ابتدا باید طلب شخصی که وثیقه از بدهکار اخذ کرده پرداخت شود اگر چیزی ماند به سراغ سایر طلبکاران می روند. در مورد اموال شخص متوفی در صورتی که ترکه کفاف بدهی های متوفی را ندهد در ابتدا حق و طلب کسی که از متوفی مالی را به عنوان وثیقه اخذ کرده به صورت کامل پرداخت می شود و پس از پرداخت طلب اگر چیزی از ترکه باقی ماند فی مابین سایر طلبکاران تقسیم می‌شود.

بنابراین باید در مقاله استیفا دین از ترکه بیان داشت که  اگر چیزی از ترکه در مقابل دینی رهن باشد، مرتهن نسبت به مال مرهونه به سایر بستانکاران مقدم می باشد و چنان چه مال مرهون از طلب مرتهن بیشتر باشد، مقدار زاید بین بستانکاران تقسیم می شود و اگر بهای مال مرهون از طلب مرتهن کمتر باشد، مرتهن نسبت به مابقی طلب به مانند سایر طلبکاران می باشد.

استیفا دین از ترکه

در صورتی که متوفی بعد از مرگ دیون و بستانکارانی داشته باشد باید از ترکه متوفی این دیون وحقوق بستانکاران پرداخت شود. در پرداخت حقوق بستانکاران باید ترتیبی رعایت شود. یعنی بعضی از بستانکاران به بعضی دیگر حق تقدم دارند.

مراتب پرداخت حقوق بستانکاران به شرح زیر می باشد:

1.  حقوق خدمه خانه برای مدت سال آخر قبل از فوت
2. حقوق خدمتکاران بنگاه متوفی برای مدت شش ماه قبل از فوت
3. دستمزد کارگران که روزانه و هفتگی دستمزد دریافت می‌کردند برای مدت سه ماه قبل از فوت
4. طلب اشخاصی که مال آنها به عنوان ولایت یا قیمومیت تحت اداره متوفی بوده. این طلب در صورتی دارای حق تقدم می باشد که موت در دوره قیمومیت یا ولایت و یا در ظرف یک سال بعد از آن واقع شده باشد
5. طلب پزشک و دارو فروش ها
6. نفقه زن
7. حق و طلب سایر بستانکاران

روند رسیدگی

نکته بسیار مهم در استیفا دین از ترکه آن است که چنان چه طلبکاران درصدد اخذ بدهی و طلب خود می باشند، دادخواستی را با عنوان استیفاء دین از ترکه به طرفیت ورثه یا نماینده قانونی آنها تنظیم نمایند. در این صورت بعد از تشکیل دادگاه، طلبکاران باید وجود بدهی متوفی به آنها اثبات نمایند. بعد از اثبات وجود بدهی متوفی، چنان چه وراث متوفی ترکه را قبول کرده باشند، مسئول پرداخت بدهی متوفی از ترکه می باشند ولی چنان چه ورثه ترکه را رد کنند، دادگاه مدیری را برای تصفیه ترکه منصوب می کند. وی مسئول پرداخت دیون متوفی از ترکه باقی مانده از متوفی می باشد.