نحوه مطالبه خسارت ناشی از مسئولیت غیرقراردادی

نحوه مطالبه خسارت ناشی از مسئولیت غیرقراردادی : امروزه مطالبه خسارت یکی از دعاوی متداول در دادگاه های کشور است.

خسارت وارده ممکن است مبتنی بر عدم اجرای تعهدات قراردادی و یا مبتنی بر مسئولیتی غیر قراردادی باشد.
مسئولیت غیرقراردادی نیز به دو گونه مسئولیت ناشی از ضمان قهری و مسئولیت کیفری به وقوع می پیوندد. در این مقاله ضمن ارائه توضیحاتی اجمالی و جامع به نحوه مطالبه خسارت ناشی از مسئولیت غیر قراردادی اشاره می کنیم با وکیل کیفری گروه حقوقی عدل جویان همراه باشید…

ضمان قهری و مسئولیت کیفری به چه معناست؟

ضمان به معنای مسئولیت، التزام و تعهد بوده و لفظ قهر و قهری به معنای هر گونه امری خارج از قرارداد و توافق طرفین یک رویداد و یا حتی خارج از اراده آن هاست.
بنابراین ضمان قهری به بهترین شکل ممکن به مسئولیت ناشی از اقدامات فرد در خارج از یک قرارداد معتبر اشاره دارد. فرد در مسئولیت کیفری نیز ملزم به پرداخت نوعی غرامت است.

مسئولیت کیفری نیز ممکن است ناشی از افعال عمد، شبه عمد و غیر عمد باشد.
این مسئولیت و تحت همین عنوان در قانون مدنی مورد اشاره واقع شده است و قانونگذار موارد خاصی را با عنوان بروز مسئولیت غیر قراردادی و یا ضمان قهری معرفی نموده است. این موارد عبارتند از:

• غصب
• اتلاف
• تسبیب
• استیفاء.

نحه مطالبه خسارت ناشی از مسئولیت غیرقراردادی

غصب واژه ای عربی و به معنای استیلای فرد بر مال و یا اموال دیگران از طریق عدوان و بدون مجوز قانونی و شخصی معتبر از مالک مال است.
مال مورد نظر ممکن است به صورت عین باشد و یا منفعت یک مال. در برخی از شرایط نیز ممکن ترکیبی بوده و فرد به عنوان غاصب بر عین و منافع مال دیگری حکومت غاصبانه داشته باشد.
غاصب از زمانی که مبادرت به فعل غصب می نماید، ضامن هرگونه خسارت وارده بر مال و یا منفعت آن می باشد، هر چند که خسارت وارده مبتنی بر فعل غاصب نباشد.

نحوه مطالبه خسارت ناشی از مسئولیت غیرقراردادی

بنابراین در صورت تلف مال، موظف به دادن مثل و یا عین مال و در صورت عدم امکان، مکلف به پرداخت ثمن مال می گردد.
در صورت ایجاد عیب در مال نیز ملکف به رفع عیب و یا پرداخت مابه التفاوت خواهد بود. وی همچنین مکلف به پرداخت اجرت المثل زمان تصرف غاصبانه به مالک می باشد.

خسارت ناشی از اتلاف

ممکن است فرد بدون قصد و غرض و در نتیجه سهل انگاری و یا بی مبالاتی و یا هر دلیل دیگری، منجر به اتلاف مال دیگری گردد.

با توجه به قاعده لاضرار هیچ فردی حق وارد نمودن ضرر و خسارت به دیگری را تحت هیچ شرایطی ندارد و حتی در صورت ورود خسارت بدون قصد و نیت نیز ضامن جبران آن می باشد.

اتلاف باید به شخص خاصی و بدون شبهه قابلیت استناد داشته باشد تا بتوان از ضمان قهری علیه وی استفاده نمود.

بنابراین در صورت بروز هرگونه خسارتی در قالب اتلاف مال، مباشر بدون شبهه، موظف به جبران خسارت از طریق دادن مثل مال و یا پرداخت قیمت آن مال می گردد.

خسارت ناشی از تسبیب

چالش برانگیز ترین مصداق ممکن در قاعده ضمان قهری به خسارت ناشی از تسبیب اختصاص دارد. در واقع در بروز این نوع خسارت، شخصی که به صورت مستقیم در فعل ارتکابی نقش نداشته است و صرفا به علت فعل و یا ترک فعل وی و به صورت غیر مستقیم خسارتی به دیگری وارد گردد، باز هم ضامن پرداخت خسارت وارده است.

این نوع ضمانت با عنوان تقصیر در زبان عامیانه شناخته شده است. فرد موظف به جبران خسارت به صورت جبران خسارت های فوق الذکر در مصادیق پیشین است.

خسارت ناشی از استیفاء

این نوع خسارت بسیار در زندگی روزمره اتفاق می افتد. خسارت ناشی از استیفا منفعت از عین مال دیگری که در قراردادهای اجاره به وفور مشاهده می شود.
خسارت های وارده به مال استیجاری اعم از مال منقول و غیر منقول قابل مطالبه می باشد هر چند در قرارداد اصلی اشاره ای به این امر نشده باشد.

آیین دادرسی رسیدگی به مطالبه خسارت ناشی از مسئولیت غیر قراردادی

تشریفات دادرسی و رسیدگی به ضمان قهری و مسئولیت کیفری با توجه به محل وقوع فعل مجرمانه و مسئولیت برانگیز و در دادگاه عمومی و کیفری محلی انجام می گیرد.
فردی که مورد خسارت واقع شده است باید با طرح شکواییه و ارائه ادله مناسب و قابل استناد به دادسرای محل وقوع فعل مجرمانه مراجعه نموده و دعوی مطالبه خسارت ناشی از ضمان قهری و یا دعوی مطالبه خسارت ناشی از مسئولیت کیفری طرح نماید.
خسارت وارده با توجه به جلب نظر کارشناس تعیین و در صورت عدم امکان جبران از طریق دادن مثل مال، خاطی مکلف به پرداخت ثمن مال می گردد.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از مشاوره حقوقی تلفنی رایگان گروه حقوقی عدل جویان استفاده نمایید.