جرم تخریب

جرم تخریب در قانون قضایی ایران : با توجه به قانون و شرع مقدس هیچکس حق ضرر به غیر را ندارد و اگر شخصی به اموال و دارای دیگران آسیب برساند یا نسبت به آنها تجاوز و تعرضی نماید باید در مقام پاسخگویی حاضر شود و مجازات گردد و در صورتی که چنین مواردی رخ دهد جرم تخریب اتفاق افتاده است و این مورد آنقدر در نزد قانونگذار با اهمیت و محترم است که جرم انگاری شده است و برای اشخاصی که به اموال خصوصی و عمومی تعرض می کنند مجازات در نظر گرفته است که یکی از موارد تعرض به اموال و دارایی های اشخاص تخریب می باشد که در این مقاله سعی شده است بطور روان و ساده در مورد آن با توجه به تجربیات وکلا و مشاورین متخصص عدل جویان توضیح دهیم.

تعریف جرم تخریب

تخریب در لغت به معنای ویران نمودن و خراب کردن است. در قانون تعریفی از این جرم ارائه نگردیده است و فقط برخی از مصادیق آن ذکر شده است. شاید بتوان در تعریفی ساده تخریب را صدمه زدن عمدی به اشیا و اموال دیگران ( اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی ) خواه به طور کلی و خواه جزئی، بیان نمود.

نکات مهم:

• برای تحقق جرم تخریب باید خسارتی به خود مال وارد شود و اگر عمل مرتکب بدون خسارت به مال باعث ضرر یا خسارت دیگری به صاحب مال شود جرم تخریب محقق نیست مثلاً اگر «الف» به موتور سیکلت متعلق به «ب» قفل بزند عمل وی تخریب نیست زیرا به موتورسیکلت خسارتی وارد نشده است هرچند که «ب» برای شکستن قفل مجبور است هزینه صرف کرده و در نتیجه ضرر خواهد کرد.
• تخریب فقط نسبت به مال قابل ملموس صورت می گیرد بنابراین از بین بردن اموری که مالیت ندارد مانند مشروبات الکلی و همچنین از بین بردن مالی که ملموس نیست مانند صدمه زدن به حق اختراع یا اسرار تجاری شخص دیگر باعث تخریب نیست.
• برطبق رای وحدت رویه شماره 10 مورخ 21/7/1355 اگر مالی مشاع باشد و یکی از شرکا با قصد اضرار یا جلب منافع غیر مجاز به تخریب مال اقدام کند جرم تخریب محقق است.

البته قانون گذار احراق و آتش زدن اموال دیگران را هم در عرض تخریب و مترادف با آن جرم انگاری نموده است. نکته دیگر که باید مدنظر قرارداد این است که، قانون میزان تخریب را مشخص نکرده و در هر مورد می بایست با توسل به عرف تعیین نمود که رفتار صورت گرفته مشمول تخریب می شود یا خیر.

مثلا پاره کردن کاغذ باطله تخریب نمی باشد ولی پاره نمودن عکس های شخصی یک شخص مشمول جرم کیفری می گردد.

تخریب اموال عمومی و خصوصی

جرم تخریب هم در رابطه با اموال عمومی و هم اموال خصوصی قابل وقوع می باشد.

اموال عمومی

اموالی هستند که دولت ها با هدف ایجاد رفاه و آسایش برای مردم جامعه فراهم می آورند و در صورت تعرض به آن ها دولت یا نهادهای اداره کننده زیر نظر دولت، نسبت به مجازات و جبران خسارت قانونی توسط مجرم، اقدام می نمایند.

اموال خصوصی

به دارایی های شخصی فرد گفته می شود که نابود کردن  آن ممکن است به اشکال مختلفی مانند:  تخریب در اموال ، اسناد یا اشیاء در تصرف شخص حقیقی یا حقوقی، نمود عینی پیدا کند.

عناصر تشکیل دهنده جرم تخریب

هر جرمی از سه عنصر قانونی، مادی، روانی تشکیل می شود. عنصر قانونی این جرم در مواد ۶۷۵ الی ۶۸۹ قانون مجازات (بخش تعزیرات) مفصلا بیان شده است. در رابطه با عنصر مادی جرم تخریب، اجماع دکترین این است که این جرم فقط به شکل فعل مثبت قابل تحقق خواهد بود و ترک فعل حتی اگر منجر به تخریب اموال غیر شود، مشمول مجازات تخریب نمی گردد.

تخریب مستقیم و غیر مستقیم

نابودکردن ممکن است مستقیم یا غیر مستقیم انجام شود.تخریب غیر مستقیم مانند اینکه شخص مجرم مانع از آبیاری گیاه سپرده شده از جانب دیگری به وی به وسیله بستن شیر آب شود و در نتیجه باعث خشک شدن و از بین رفتن گیاه شود. عنصر سوم در جرم تخریب رکن روانی یا معنوی می باشد و بیان گر این مطلب است که در برخی جرایم سو نیت عام برای تحقق جرم کافی می باشد ولی در جرم تخریب به مانند اکثر جرایم عمدی علاوه بر سو نیت عام نیاز به سو نیت خاص و اثبات آگاهی مجرم از وارد آمدن ضرر به اموال و دارایی های دیگری، ضروری است. نتیجه آن که در صورت انجام رفتار غیرعمدی که باعث ورود ضرر به دیگری شود، حتی اگر منجر به تخریب گردد مشمول مجازات نخواهد شد

روند رسیدگی

شخصی که اموالش مورد تخریب واقع شده با در دست داشتن مدارک خویش اقدام به طرح شکایت در دادگاه می نماید. قاضی با بررسی ادله و ادعاهای خواهان و باتوجه به گزارشات کارشناسان مبادرت به صدور رای می کند. رای صادره قابل اعتراض از جانب طرفین دعوی خواهد بود.

با توجه به قانون مجازات هرکس مرتکب جرم تخریب شود به حبس از دو تا پنج سال محکوم می شود. همچنین مجازات شروع به جرم تخریب حبس از شش ماه تا دو سال خواهد بود.

ماده ۶۷۶ قانون مجازات

در ماده ۶۷۶ قسمت تعزیرات قانون مجازات ذکر شده: « هر کس سایر اشیای منقول متعلق به دیگری را آتش بزند به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.» و نیز در ماده ۶۷۷ آورده شده: « هر کس عمداً اشیای منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری را تخریب نماید یا به هر نحو کلا یا بعضاً تلف نماید و یا از کار اندازد به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»

نکاتی در رابطه با جرم تخریب

• خسارت زدن شخص به اموال خود تخریب محسوب نمی شود.
• در صورتی که نابود کردن اموال عمومی با هدف مقابله با حکومت یا اعتراض به دولت باشد تخریب گر، به مجازات محارب محکوم می شود.
• نابود کردن  آلات قمار و لهو و لعب مشمول جرم تخریب نمی باشد.
• نابود کردن مال مشاع با هدف کسب منفعت غیرمجاز یا اضرار به دیگری جرم است.
• نابود کردن ناشی از دستور غیر، منجر به معاون شناخته شدن آمر در جرم تخریب می باشد.
• تخریب عمدی اموال غیر درصورتی که به سبب نجات جان خود یا دیگری باشد فاقد وصف کیفری می باشد.
• اگر شخصی مالی را به تصور اینکه تحت مالکیت خودش است نابود کند نماید و بعدا مشخص شود مال در مالکیت غیر بوده، به دلیل فقدان قصد جرمی صورت نگرفته است.